همه افراد به دنبال خرید یک سیستم الکترونیکی با عملکرد روان و عالی هستند تا بتوانند دستگاه خود را برای مدت طولانی استفاده نمایند؛ بنابراین شما باید برای دستگاه خود قطعاتی را تهیه نمایید تا از طریق آن‌ها بتوانید به تجهیزات سالم با توانایی بالا برسید. رله حفاظتی یکی از این قطعات است که شما با خرید آن‌ها می‌توانید دستگاه‌های خود را برای مدت طولانی بدون خرابی استفاده نمایید. اما رله حفاظتی چیست و چه انواعی دارد؟ با ما همراه باشید.
منظور از رله حفاظتی چیست؟
در حال حاضر در بازار انواع رله‌های صنعتی وجود دارند که هر کدام از آن‌ها برای کارهای خاصی مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این میان رله حفاظتی یکی از پرفروش‌ترین رله‌های موجود در بازار است که بیش از 150 سال پیش کشف شده است. در دستگاه‌های مختلف این رله‌های قادر هستند هر عضو معیوب را شناسایی کرده و با قطع جریان برق بتوانند آن قسمت را از کل سیستم جدا کنند.
هر سیستم الکترونیکی برای خود متغیرهایی مانند فرکانس، ولتاژ، جریان، امپدانس و زاویه فاز دارد که وجود هر گونه تغییرات در آن‌ها می‌تواند نشان‌دهنده خرابی در دستگاه باشد. رله حفاظتی با دریافت این سیگنال‌ها از دستگاه می‌تواند به‌صورت خودکار عمل کرده و مدار قطع‌کننده جریان را قطع نماید. به‌این‌ترتیب از واردشدن خسارت به سیستم جلوگیری می‌کند.
کاربرد رله حفاظتی
- در سیستم‌های قدرت از وسایل الکتریکی محافظت می‌کند: قابل استفاده در ترانسفورماتورها، سوییچ‌ها و …
- محافظت از ترانسغورماتورها و موتورها: رله محافظتی به صورت خودکار و سریع از موتورها و ترانسفورماتورها، با شناسایی خطاهای احتمالی مانند واقعی زمین‌گیری، افزایش جریان و …، محافظت می‌کنند.
- حفاظت از خطوط انتقال برق: دیگر کاربر رله‌های حفاظتی٬ حفاظت از خطوط انتقال برق است ک هبا شناسایی خطاهای احتمالی این کار را انجام می‌دهند.
انواع رله حفاظتی
رله حفاظتی انواع مختلفی دارد و باتوجه‌به موارد مصرف، لازم است نوع خاصی از رله حفاظتی را تهیه کنید.
- رله‌های حفاظتی اضافه جریان
یکی از انواع رله حفاظتی موجود در بازار، رله اضافه جریان است که از طریق جریان مجاز فعال می‌شود. در واقع این رله‌ها زمانی شروع به کار می‌کنند که اندازه‌گیری و کمیت جریان از مقدار ورودی اولیه آن‌ها بیشتر باشد. در حال حاضر دو نوع رله حفاظتی اضافه‌بار در بازار وجود دارند؛ رله زمانی و رله لحظه‌ای از جمله آن‌ها هستند. معمولاً در هر سیستم و دستگاهی هر دوی این رله‌ها نصب می‌شوند. این رله‌ها می‌توانند نوسانات جریان و خطاهای مناطق مجاور را نیز در سیستم اندازه‌گیری کنند و در عملکرد سیستم خود مؤثر نمایند.
- رله‌های الکترومکانیکی
رله‌های الکترومکانیکی یکی از قدیمی‌ترین رله‌هایی است که از آن در برخی از دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. این رله حفاظتی می‌تواند حداکثر دو پارامتر عملکرد یا عملکرد حفاظتی را مدیریت کند. این رله‌ها باتوجه‌به تغییرات نیروهای الکترومکانیکی ممکن است در انواع مختلفی باشند که شما می‌توانید آن‌ها را مطابق با نیاز خود خریداری نمایید.
- رله‌های حفاظتی جهت‌دار
رله‌های حفاظتی جهت‌دار، بر اساس جریانی که خلاف جهت جریان اصلی در مدار ایجاد می‌شوند، فعالیت می‌کنند. در این رله‌ها زاویه اختلاف‌فاز نیز به‌عنوان کمیت پلاریزه شناخته می‌شود و در آن سیستم قادر است جریان مرجع را با جریان متحرک ایجاد شده از هم تشخیص دهد. البته در این نوع سیستم‌ها ممکن است جریان جهت‌دار ایجاد شده در ترکیب با رله دیگری مورداستفاده قرار بگیرد و از این طریق قابلیت‌های سیستم رله حفاظتی شما افزایش دهد.
- رله‌های صنعتی دیفرانسیل
این رله‌ها بر اساس مقایسه مقدار جریان «ورود» و «خروج» کار می‌کنند. حال اگر این تفاوت مقدارها زیاد باشد، این رله آن را به‌عنوان یک خطا در سیستم شناسایی کرده و با قطعه جریان دستگاه را ایزوله می‌کند.
- رله‌های فاصله حفاظتی
این رله یکی از رله‌های حفاظتی است که با محاسبه اختلاف جریان بین محل معیوب و محل نصب و محاسبه تفاوت بین امپدانس سیستم فعالیت می‌کند. آن‌ها قادر هستند به تغییرات نسبت ولتاژ و جریان عکس‌العمل نشان دهند. معمولاً از رله حفاظتی فاصله برای حفاظت از خطوط انتقال استفاده می‌کنند.
- رله‌های حفاظتی خلبانی
این رله یکی از رله‌هایی است که می‌تواند تعیین کند آیا یک خطا در داخل یا خارج از خط محافظت شده رخ‌داده است یا خیر. در این رله‌ها خلبان یا کانال ارتباط سیستمی می‌تواند اطلاعات خود را بین پایانه‌های مختلف ردوبدل کند. درصورتی‌که خطا در خارج از محل محافظت شده رخ‌داده باشد، سیستم قطع‌کننده مدار جریان آن را مسدود می‌کند و از آن جلوگیری می‌نماید. حال اگر این خطا در داخل سیستم محافظت شده رخ‌داده باشد در این صورت مدار قطع‌کننده جریان آن را خاموش می‌کند.
خلاصه مطلب
رله حفاظتی یکی از قطعات الکترونیکی موجود در بازار است که از آن برای حفاظت دستگاه‌های مختلف استفاده می‌کنند. این رله‌ها در برابر هر گونه سیگنال‌های ورودی دستگاه واکنش نشان می‌دهند و با اعلام آن به سیستم مرکزی قادر هستند در صورت لزوم مدار را قطع نمایند. این کار به تیم فنی کمک می‌کند تا دستگاه‌ها را از خسارت‌های مختلف محافظت کرده و مانع خسارت شوند.
در حال حاضر انواع رله حفاظتی در بازار وجود دارند؛ خلبانی، فاصله، دیفرانسیل، الکترومکانیکی، جهت‌دار و اضافه‌بار از جمله آن‌ها هستند.
